Prinses Irene: “Wat je doet als individu, doet ertoe”

1 november 2022

Prinses Irene:

“Wat je doet als individu, doet ertoe”

door Marieke Gorkink

We zitten aan de keukentafel, met uitzicht op het bos. Voor haar liggen twee boeken: ‘De lange adem van bomen’ van Peter Wohlleben en ‘Nation of Plants’ van Stefano Mancuso. Het gedachtengoed van de schrijvers, sluit aan bij haar manier van denken en werken: de natuur is de kern van al het leven, waar wij als mensen respectvol mee om moeten gaan. Prinses Irene zet zich al jaren in voor de natuur, ook nu ze de tachtig inmiddels is gepasseerd.

“Ik ben toch hoopvol”, begint Prinses Irene. “Met het rapport van Remkes lijken we er eindelijk van te zijn doordrongen dat we de natuur centraal moeten stellen. Er wordt duidelijk gezegd dat we het klimaat en het ecosysteem de ruimte moeten geven om te herstellen. En als we uitgaan van het grote ecosysteem, en niet van alle afzonderlijke problemen, krijg ik hoop. We moeten inderdaad het herstel van de basis van het leven, de natuur, als uitgangspunt nemen.”

“Maar met zo’n rapport zijn we er natuurlijk niet. Iedereen moet meedoen en dat is nog lang niet het geval. Het is de vraag waarom dat niet lukt. Ik las dat het moeilijk is voor onze hersenen om nieuwe gewoontes aan te leren. We kennen het niet en daarom is het moeilijk om je ervoor te openen. Om mensen mee te krijgen moeten we ook niet zeggen dat we terug moeten, het is veel meer dat we het anders gaan doen. Gelukkig zijn er ook veel mensen die wel mee willen in de verandering en nieuwsgierig zijn. En er zijn mooie initiatieven waar veel mensen aan meedoen, zoals Plan Boom. Dat helpt ook.”

“Iedereen moet mee gaan doen, helaas is dat nog niet zo”

“Jonge mensen en educatie vormen een belangrijke route om mensen mee te nemen in de veranderingen. Daarom is het belangrijk dat we de natuur weer veel meer terugbrengen in het onderwijs. Gelukkig zie ik daar goede ontwikkelingen. Zo zijn we met onze Stichting NatuurCollege nieuwe samenwerkingen aangegaan met het beroeps- en wetenschappelijk onderwijs. Met het kernteam waren we onlangs een dag op een boot. De uitwisseling was zo sprankelend en hoopgevend, samenwerken met jonge mensen is heel inspirerend. Daarnaast hebben we NatuurWijs voor jongere kinderen met lesprogramma’s voor het basisonderwijs, maar ook de nieuwsbrief voor de kinderen thuis. Wat we doen, doen we met de overtuiging dat als kinderen en jonge mensen zich verbonden voelen met de natuur, ze zich zullen ontwikkelen tot mensen die verantwoordelijkheid nemen ten opzichte van de natuur. Onze activiteiten groeien steeds meer naar elkaar toe en het onderwijs is geïnteresseerd. Daar word ik ontzettend blij van.”

“Jonge mensen spelen een belangrijke rol bij de veranderingen”

“Je verbonden voelen met de natuur gaat niet vanzelf. Het valt mij vaak op dat mensen naar beneden kijken als ze in het bos lopen. Dan lopen ze misschien na te denken en zien niets. Als je echter om je heen kijkt dan is er ontzettend veel te zien. Neem de tijd en probeer je gedachten los te laten. Zie, voel, ruik. Gebruik al je zintuigen. Als je je ego-bewustzijn even kunt loslaten, dan ben je meer bereikbaar voor alles om je heen. Het contact met de natuur geeft je de ruimte om volledig mens te zijn. Als we dat begrijpen, kunnen we ook meer authenticiteit in onszelf terugvinden. Je kunt je ook afvragen waarom het fijn is om in de bossen te lopen of aan zee. Dat is omdat je iets ontvangt, de energie van het leven waar je doorheen loopt. En wat geef je dan terug? Ik denk dat waardering een heel belangrijke energie is die goed doet aan alles om ons heen.”

“Peter Wohlleben laat in zijn boeken ook, een voor ons mensen, heel herkenbare kant zien van bomen en bossen. Hij vertelt hoe ze met elkaar communiceren, zowel ondergronds als bovengronds, met elkaar en met hun zaailingen. Er bevindt zich onder de bodem een mykorrhiza (schimmel) systeem, waar doorheen alles met elkaar communiceert. Kap je daarin een boom, dan schrikt het hele systeem en hebben ze tijd nodig om daarvan bij te komen. Hij pleit daarom voor ecologisch bosbeheer, waarin we het bos zoveel mogelijk met rust laten. Hij laat ook zien dat de bomen zichzelf aanpassen aan klimaatveranderingen, mits ze de tijd krijgen. Iedere zaailing kan weer beter omgaan met de nieuwe situatie. We moeten daarom ook geen bomen uit zuidelijke landen halen. Daar verstoor je het systeem mee, volgens deze Duitse boswachter.”

“Bomen zijn belangrijk om klimaatverandering tegen te gaan”

“In zijn boeken pleit hij er ook voor om het bos niet langer te zien als een verdienmodel. Grondeigenaren die de bomen laten staan, zouden juist daarvoor betaald moeten krijgen. Door ze te laten staan kunnen ze optimaal van dienst zijn voor CO2-opslag, waterhuishouding en biodiversiteit. Dat helpt om de klimaatverandering tegen te gaan. Bij het kappen is het vervoer met de grote machines, schijnbaar dramatisch. De grond raakt daardoor verdicht en dat herstelt zich nooit meer. Dat blijkt echt heel schadelijk.”

“Dit alles pleit ook voor meer wildernis, stukken natuur waar wij als mensen helemaal niet komen. In Nederland lijkt mij dat lastig, we zijn een vol land. De vraag is dus: hoe kunnen we beter samenleven, zonder dat we de boel verstoren? Hoewel stiltegebieden belangrijk zijn, denk ik dat waardering en respect als je buiten bent misschien ook belangrijk zijn. Dat komt de natuur ten goede. Het gaat erom dat je een andere houding hebt ten aanzien van al dat leven om je heen.”

“Respect en waardering voor alles wat leeft”

“Wat je doet als individu, doet ertoe. Wat je eet, hoe je je vakantie houdt, hoe je met elkaar omgaat. Het is belangrijk dat je je daarvan bewust bent. Ik denk dat mensen vaak niet beseffen hoe belangrijk ze zijn in het geheel. Zoals de Dalai Lama zegt: ieder individu telt mee in de toekomst van morgen. Dus hoe wil jij dat de toekomst eruitziet voor deze Aarde? Iedereen moet mee in de verandering, ook de bedrijven. Maar de belangen zijn groot, waardoor het allemaal niet vanzelf gaat. Het is een spannende tijd, het gaat echt ergens over. Leef bewust. En uiteindelijk begint het bij jezelf, laat je hart je leiden, de gelijkwaardigheid met de natuur en de liefde voor het leven.”